හැදින්වීම
විනිවිදභාවයෙන් යුතු නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග තුළින් මානව හිමිකම් මූලධර්ම සහ මානව හිමිකම් සාරධර්ම ආරක්ෂා වන බව සහතික කිරීම සදහා ජනතාවගේ මුලපිරීම් තුළින් ජනතාවගෙන්, ජනතාව උදෙසා ජනතාවගේ මානව හිමිකම් උසාවියක් ගොඩනැගීමට අපේක්ෂා කළ ආසියානු සිවිල් සමාජ සාමාජිකයින්ගේ සහයෝගී උත්සහායෙන් 2018 ඔක්තෝබර් 8 වන දින ආසියානු මානව හිමිකම් උසාවි සමාකරණය (AHRCS) ආරම්භ කරන ලදී.
නිති අසන පැණ
- *ඇයි අපි ඒක කරන්නේ?
Q: කලාපීය මානව හිමිකම් උසාවියක් නොමැති එකම මහාද්වීපය වන්නේ ආසියාවයි. එහෙත් , මානව හිමිකම් කඩවීම් , මානව හිමිකම් දුක් ගැනවිලි හිඟයක් නොමැති අතර එවැනි මංමුලා සහගත වූ ඉතා දුෂ්කර නඩු විභාග කළ යුතුය. වධහිංසා පැමිණවීම, බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම්. අධිකරණයට පිටින් ක්‍රියාත්මක වීම් ඇතුළු බරපතල මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් නැවත නැවතත් සිදු විය. මේ හේතුව නිසා ආසියාව තුළ සහ ඒ අවට මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කලාපීය මානව හිමිකම් උසාවියක් නිර්මාණය කිරීම හෝ අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් යාන්ත්‍රණයක් ආයතනිකකරණය කිරීම ආසියාවට අතිශයින් වැදගත් ය.
- *අපි මොකද කරන්නේ?
මේ වන විට ආසියානු මානව හිමිකම් උසාවි සමාකරණයහි (AHRCS) බංග්ලාදේශය, හොංකොං, ඉන්දියාව, ජපානය, මැලේසියාව, කොරියානු ජනරජය, සිංගප්පූරුව, ශ්‍රී ලංකාව, තායිවානය සහ තායිලන්තය ඇතුළු අධිකරණ බල ප්‍රදේශ දහයකින් විනිසුරුවන් දහතුන් දෙනෙකු පත් කර තිබේ. මෙම පත් කරන ලද විනිසුරුවන්ට අමතරව, AHRCSහි උපදේශකයින් දෙදෙනෙකු සිටී. එනම් යුරෝපීය මානව හිමිකම් අධිකරණයේ හිටපු විනිසුරුවරයෙකු වන ඇන්ඩ්‍රෙස් සාජේ සහ තායිවානයේ ව්‍යවස්ථා අධිකරණයේ හිටපු විනිසුරුවරයෙකු වන යූ-හියු හ්සු යන අයය. විනිසුරුවන් සහ උපදේශකයින් සමඟ තායිවානය පදනම් කරගත් මහලේකම් කාර්යාලයට මැලේසියාව, සිංගප්පූරුව සහ තායිවානය යන රටවල කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් ද එක්ව සිටිති. 2019 ජූලි මාසයේදී ආසියානු මානව හිමිකම් උසාවි සමාකරණයෙහි පළමු නඩුව ලෙස චියූ හෝ-ෂුන් එදිරිව තායිවාන් රජය නඩුව විභාග කරනු ඇති අතර AHRCSහි නීති රීති සහ ප්‍රතිපත්තිය අවසන් කිරීම සඳහා පූර්ණ රැස්වීමක් පවත්වනු ඇත.
- *එය වැදගත් වන්නේ ඇයි? අපගේ දැක්ම කුමක්ද?
මානව හිමිකම් උසාවියක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා ආසියානු රජයන් තවම කටයුතු කර නැතත්, සිවිල් සමාජවලට බලා සිටීමට අවශ්‍ය නොවන අතර ඔවුන්ගේම මුලපිරීම් තුළින් එවැනි මානව හිමිකම් ආරක්ෂණ යාන්ත්‍රණයක් ගොඩනගා ගත හැකිය. මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්, නීතිඥයින්, විද්වතුන් සහ සංවිධානවල සාමූහික ප්‍රයත්නයන්හි පදනම මත සිවිල් සමාජයක් පදනම් කරගත් ආසියානු මානව හිමිකම් අධිකරණ සමාකරණයක් ස්ථාපිත කිරීමට අපි අපේක්ෂා කරමු. එහිදී ජනතාවගෙන් උපන්, ජනතාව උදෙසා ජනතාවගේ මානව හිමිකම් අධිකරණයේ විනිවිද පෙනෙන නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග තුළින් මානව හිමිකම් මූලධර්ම හා සාරධර්ම ආරක්ෂා කර ගත හැකිය.
චියූ හෝ-ෂුන් එදිරිව තායිවාන් පාලනය
1987 නොවැම්බර් මස චියු මහතා සහ අනෙක් ඊනියා '' අපරාධ කල්ලියේ'' සාමාජිකයින් 12 දෙනා ඔහුගේ නඩුවේ සාපරාධි ක්‍රියා පටිපාටියේ සම විත්තිකරුවන් විය. වසර 22ක් දිගින් දිගටම අභියාචනා විභාග කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ මරණ දණ්ඩනය 2011 දී අවසන් කරන ලදී. චියූ මහතා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ අයදුම්පතට අනුව ඔහු කියා සිටියේ තම වරද පිළිගැනීම චියූ මහතා සහ අනෙකුත් විත්තිකරුවන් කළ පාපොච්චාරණයන් මත පදනම් වූවක් බවයි. 1994 දී මූලික විමර්ශනයේදී වධහිංසා පැමිණවීම සම්බන්ධයෙන් වැරදිකරුවන් වූ නඩු පවරන්නන් සහ පොලිස් නිලධාරීන් විසින් වධහිංසා පැමිණවීම සහ බලහත්කාරයෙන් උපුටා ගත් බව සනාථ විය. මෙම නඩු දෙකෙහි කිසිදු ද්‍රව්‍යමය සාක්ෂියක් නොමැති බව ඔහු තවදුරටත් කියා සිටී. මෙම නඩුවට විත්තිකරුවන් සම්බන්ධ විය. චියූ මහතා 1988 සැප්තැම්බර් මාසයේදී අත්අඩංගුවට ගෙන වසර 30 ක් තිස්සේ සිරගතව සිටී.